Op een van de sociale mediakanalen vertelde een moeder wat ze de afgelopen dag met haar 4-jarige zoon meemaakte. Hij had gezegd:
'Jij moet NU mijn schoenen pakken.'
'Mag ik naar oma? (Ik breng hem naar oma en als ik net weer thuis ben zegt hij
door de telefoon 'Ik wil naar huis.’
'Jij mag niet op mijn verjaardag komen als ik jarig ben.'
'Als ik nu niet tv mag kijken, bel ik de politie en die doen jou in de gevangenis.'
'Jij hebt waterpokken.’
Moeder vergeleek de gedragingen van haar zoon met een puber waar ik uit afleid, samen met wat de jongen tegen zijn moeder zei, dat moeder haar kind niet begrijpt en de deur naar haar eigen geschiedenis afgesloten is. Maar als we geen toegang hebben tot onze eigen vroegkinderlijke gevoelens lopen we het gevaar dat we ons kind niet verstaan en hem of haar laten lijden. Geblokkeerd in haar empathie en onvoorwaardelijke liefde voor haar kind houdt moeder liefde terug door zijn gevoelens en behoeften niet serieus te nemen. Ze is zich er niet van bewust dat ze haar macht misbruikt in de bejegening van haar zoon die daardoor van streek is.
De jongen voelt zich duidelijk door moeder beknot in zijn behoefte aan autonomie, aan macht en controle over zijn eigen leven. Hij vertelt moeder hiervan op de manier die hij als 4-jarige tot zijn beschikking heeft en hij moeder ‘voor niets’ heen en weer laat rijden. Het gebrek aan persoonlijke macht uit zich ook in zijn beslissing dat moeder niet op zijn feestje mag komen en ze de gevangenis ingaat als hij niet tv mag kijken en in zijn woorden klinkt boosheid en woede. Ik denk dat het kind onlangs waterpokken heeft gehad en hij zich nog levendig herinnert hoe vervelend, lastig en hinderlijk dat voor hem was en met de woorden ‘jij hebt waterpokken’ op niet mis te verstane wijze tot uitdrukking brengt hoe hij zijn moeder ervaart: lastig, hinderlijk en ziek makend.
De boodschap van dit kind aan zijn moeder laat zien hoe vreselijk belangrijk het voor een kind is dat het macht heeft om positieve reacties te krijgen op zijn behoeften, die hij zelf nog niet kan bevredigen, en in controle is over zijn leven. Ik vermoed dat de jongen zich ook schuldig voelt en beschaamt dat hij iets verkeerds gedaan heeft tv te willen kijken en zijn immens belangrijke behoefte aan autonomie verkeerd is. Want moeder accepteert hem niet om wie hij authentiek echt is. Ze kan niet verdragen dat haar kind ‘nee’ zegt en zijn schoenen niet wil pakken en tv wil kijken als hij daar behoefte aan heeft. Maar het is moeders eigen innerlijke onvrijheid en emotionele blokkades uit haar vroege kindertijd die bij het kind kunnen leiden tot een levenslange beschadiging en remmingen veroorzaken voor de ontwikkeling van het zelfbewustzijn dat in de eerste levensjaren ontstaat.
Moeder realiseert zich de wanhoop en pijn niet van haar kind, omdat ze op dezelfde manier met haar zoon omgaat als eens haar moeder met haar omging en aan die tijden heeft ze waarschijnlijk geen herinneringen en de trauma’s in haar lichaam zijn onderdrukt. Want als moeder haar trauma’s gezien en gevoeld had is het onmogelijk de verwondingen uit haar kindertijd met haar kind na te spelen, te herhalen. De vrouw begrijpt niet hoe diep de gevolgen voor haar geweest zijn van de disciplinering die ze kreeg toen ze nog een heel klein meisje was. Ze zou echter de keuze kunnen maken haar vroegere hulpeloosheid uit te werken en haar woede heel bewust te voelen en te richten op haar eigen moeder zodat ze die woede niet meer op haar kind hoeft te ventileren door hem macht en controle te ontnemen. Toegang krijgen tot haar vroegkinderlijke gevoelens zou de relatie met haar zoon veranderen omdat ze gevoeligheid zou ontwikkelen voor het gekwelde kind dat ze zelf eens was en de belevingswereld van haar zoon mee kan voelen. Voortaan kan ze met een empathisch hart op haar kind reageren en een diepe vertrouwensband zal groeien, omdat ze respect heeft gekregen en begrip voor de gevoelens en behoeften van haar (innerlijk) kind en zijn keuzes en interesses.
Maar, vraag ik me af, zou deze moeder dat willen weten hoe haar kind zich voelt onder haar bejegening? En HOE zou ze dat kunnen ontdekken als de hele maatschappij de oorzaak bij het kind legt? Zou deze vrouw zich ervoor interesseren dat de drijvende kracht achter het ontnemen van macht bij het kind de woede is gericht op haar eigen moeder die haar disciplineerde maar deze woede nooit tot uitdrukking kon brengen uit angst niet te worden liefgehad en de woede verplaatst naar haar zoon? Zou ze dat willen weten? Zou ze zich daarvan bewust willen worden? Ik betwijfel het. Ik denk dat ze gezegd zou kunnen hebben dat ze haar kind wil opvoeden tot een goed mensen en het daarvoor nodig is dat het zich schikt, aanpast en gehoorzaamt. Want dat heeft moeder in het verre verleden van haar eigen moeder geleerd en brengt dat niet in twijfel. Ze is toch geslaagd in het leven? Ze heeft diploma’s behaald, een prima baan gekregen, is een betrokken moeder en actief op sociaal vlak en altijd in de weer zich uit te spreken tegen onrecht.
Als moeder toegang zou krijgen tot de emoties en gevoelens uit haar eerste levensjaren zal de omgang met haar zoon veranderen. Niet eerder kan er een diepe vertrouwensband groeien tussen moeder en kind dan wanneer we toegang hebben tot onze geschiedenis. Met discipline, pedagogie, opvoeding of welke naam we ook willen geven aan het misbruik maken van macht dat in de begrippen besloten ligt kan nooit een vertrouwensband groeien tussen moeder en kind. Zo’n behandeling brengt pijn aan en schept afstand. Toegang krijgen betekent onder meer dat we de ware empathie deblokkeren voor het gekwelde kind dat we zelf eens waren en met dit bevrijde vermogen tot voelen, empathie, waar elk mensenkind mee geboren wordt, kunnen we naar het kind luisteren met het hart en zijn belevingswereld meevoelen die heel anders is dan die van de volwassene.
Tags:
