Droom
Vannacht droomde ik over een zwart topje dat ik niet meer vinden kon. Eerder op de dag lag het nog in de kast en had ik het in mijn handen. Vaker had ik dromen over dingen die ik niet meer vinden kon, zoals mijn fiets of de weg naar huis. Toen ik wakker werd dacht ik na wat de droom mij vertelde over mijzelf. Want dromen zijn beslist geen bedrog, maar een waardevol en belangrijk hulpmiddel het verleden bloot te leggen en uiteindelijk onder ogen te zien. Ze vertellen mij de historie van mijn kindertijd en weggedrukte authentieke gevoelens en emoties kunnen uit de duisternis te voorschijn komen, onder de loep genomen en doorvoeld worden.
Aanleiding
Dromen zijn de vervormde weerspiegeling van wat er in iemand leeft vermengt met een rest van de vorige dag. De aanleiding voor de droom over het niet kunnen vinden van het kledingstuk was de publicatie van het boek van Martin Miller dat de titel draagt Das wahre 'Drama des begabten Kindes': Die Tragödie Alice Millers. Wie verdrängte Kriegstraumata in der Familie wirken (2013). Een titel ontleend aan het werk van zijn moeder Alice Miller Das Drama des begabten Kindes und die Suche nach dem wahren Selbst (1979) en waarmee zij internationale bekendheid verwierf. De interviews die Martin Miller gaf na aanleiding van zijn boek hielden mij die dag bezig. Ik verdiepte mij in de betekenis van zijn woorden en dacht na over de titel die op mij overkwam als een poging alsnog autonomie te krijgen op een destructieve manier.
Autonomie
De droom van het topje herinnerde mij aan mijn eigen behoefte aan autonomie die ook in de eerdere dromen besloten lag maar waar ik me niet zo van realiseerde hoe diep die behoefte verbonden was aan de moeder uit mijn kinderjaren. Deze keer was de nachtelijke, creatieve inspanning van een loepzuivere helderheid binnen de context van de dag die eraan vooraf ging: de aanklacht van een 63-jarige man tegen zijn moeder die hem autonomie en affectie in zijn kinder en jeugdjaren onthield. Een man die, in plaats van zichzelf echt te leren kennen, ervoor kiest gevangen te blijven in zijn onderdrukte woede en zijn moeder daarvoor als zondebok gebruikt en verantwoordelijk maakt voor hoe hij zich in zijn volwassen leven voelt. Eerder dan ervoor te kiezen de woede en pijn over de wreedheid uit zijn kindertijd te articuleren op een manier die niemand schaadt.
Empathie
Want om tot autonoom persoon te kunnen groeien is de ervaring nodig van de affectieve, empathische bonding met moeder (en met vader) vanaf het vroegste begin van het leven. Als die er niet of onvoldoende geweest is vanuit de beleving van het kind kan men als volwassene zichzelf alleen helen door dat kleine jongetje of meisje, wiens pijnlijke ervaringen opgeslagen zijn in het lichaam en niet vergeten worden, alsnog die empathie te geven. Dan komt men vanzelf bij de onderdrukte woede en kan de verontwaardiging over de ontberingen steeds meer in de bewuste gedachte komen, beleefd en gearticuleerd worden want autonomie verwerven op ongezonde gronden, als aanklacht, beschuldiging of veroordeling is geen echte autonomie. Dan blijft men gevangen in de haat tegen de zondebok uit ontkenning van de eigen geschiedenis. Haat die zelfs de vorm kan krijgen van grandioosheid (gevoelens van meerderwaardigheid) waaraan ik moest denken wanneer de zoon in een interview zegt 'dank meiner therapeutischen Arbeit und dank dieses Buches aber uberlebt ihre Theorie....' ~http://www.welt.de/kultur/literarischewelt/article120928668/Alice-Miller-und-das-Drama-ihres-begabten-Kindes.html~ Aan waarachtige autonomie gaat de ervaring vooraf van emotionele bewustwording over het leed uit de kindertijd en daar zelf verantwoordelijkheid voor nemen in ons volwassen leven.
Interviews:
* Prosinger, A., (2013). Erziehungstheorie; Alice Miller und das Drama ihres
begabten Kindes. Die Welt: Axel Springer AG. 15-10.
* Strehle, R., (2013). "Was sie getan hat, schmälert ihr Werk nicht'.
Tages Anzeiger. 19-09. http://www.tagesanzeiger.ch/kultur/buecher/
Was-sie-getan-hat-schmaelert- ihr-Werk-nicht/story/27737994
Tags:
