“We must fight against the suppression of the truth in all its forms so that those who were themselves once mistreated, and regarded the suppression of the truth as normal, can see it for what it really is-suppression.” Miller, 1993, pp. 69-70.
Inleiding
Drie jaar na het overlijden van zijn moeder, de Pools-Zwitserse psycholoog Alice Miller op 14 april 2010 in Saint-Remy de Provence in Frankrijk, treedt de dan 63-jarige zoon, Martin Miller (1950), met een boek de publiciteit in. Het is Martin Millers eerste boek en draagt de titel ‘Das wahre Drama des begabten Kindes; Die Tragödie der Alice Millers. Wie verdrängte Kriegstraumata in der Familie wirken’(2013). Deze naam ontleent hij aan het bekendste werk van zijn moeder ‘Das Drama des begabten Kindes und die Suche nach dem wahren Selbst’ (1979) waarmee zij op slag wereldberoemd werd.
Martin Miller, zelf psychotherapeut, zegt dat hij zijn boek geschreven heeft om het 'diepgewortelde oorlogstrauma van zijn moeder te willen begrijpen en niet als aanklacht of uit wraak.' Miller is er namelijk van overtuigd dat het onvermogen van zijn moeder om voor hem een liefdevolle, invoelende moeder te zijn geweest besloten ligt in 'afgekapselde, niet doorschouwde trauma uit de vervolgingsjaren van 1939 tot 1945' (Miller, 2013). De auteur vindt dit zijn grote ontdekking (Prosinger, 2013).
Het is echter opmerkelijk dat Miller ‘onderdrukt oorlogstrauma’ aanwijst als oorzaak van zijn moeders onvermogen empathie en onvoorwaardelijke liefde aan hem te geven toen hij die het hardste nodig had; in de ongelooflijk belangrijke eerste jaren van zijn leven[1] toen zijn brein zich structureerde en onthouding van liefde brandende sporen achterlaat. Aangezien zijn moeder in een brief van 1998 aan haar zoon schrijft - Miller documenteert deze in zijn boek - : “Ich musste sehen, dass ich mit meinem ersten Kind fast genauso war wie meine Mutter mit mir” (In: Miller, 2013, p. 132).
Hoe Alice Miller haar moeder in haar kindertijd beleefde kan men bijvoorbeeld lezen in haar boek ‘Breaking Down the Wall of Silence’ (1993). Daarin zegt zij dat ze verborgen en sadistisch behandeld werd door haar moeder en over haar oorlogservaringen zegt Miller indirect dat ‘niets wat haar ooit is overkomen, hoe verschrikkelijk dat ook was, vergeleken kan worden met haar lijden als kind’ (pp. 20-21). Uit deze woorden begrijp ik dat Alice Miller haar onvermogen sensibel te zijn voor de signalen en behoeften van haar eerste kind Martin toeschrijft aan de trauma’s uit haar kindertijd en niet aan haar oorlogservaringen.
Martin Miller verloochent daarom het verband tussen schadelijke ervaringen van het kind in de eerste levensjaren en hoe deze emotioneel gebonden informatie van het kind in de volwassene zijn of haar denken, voelen en handelen stuurt gedurende zijn of haar hele verdere leven. Miller doet net of de ervaringen uit de kindertijd van zijn moeder niets te maken hebben met het onvermogen haar zoon te begrijpen op de manier die hij nodig had begrepen te worden.
Maar met de ontkenning van de waarheid van zijn moeder miskent hij ook zijn eigen gevoelens van het kind dat niet werd waargenomen. Zonder enig bezwaar geeft hij voor deze verloochening zijn eigen ontwikkelingsmogelijkheden op en emotionele groei. Hieruit blijkt dat Martin Miller andere motieven heeft met het boek dan proberen te begrijpen waarom zijn moeder zich zo on-empathisch gedroeg toen hij nog een kleine jongen was en lang daarna.
Een ander opmerkelijk verschijnsel is dat de taal en communicatie van Martin Miller een gewelddadig karakter heeft. Dat komt bijvoorbeeld tot uitdrukking als hij zegt dat zijn moeder ‘rigide psychische patronen’ ontwikkeld heeft als gevolg van onderdrukte oorlogstrauma’s en hieraan toevoegt “In der Regel landet jemand, dem so etwas widerfährt, in der Psychiatrie” (Prosinger, 2013).
Uit deze woorden blijkt een negatief waardeoordeel. Ze klinken als kritiek en minachting en impliceren een oordeel dat kan ontstaan als mensen een ander mens niet begrijpen (Rosenberg, 2003). In de ogen van de betrokkene gedraagt de ander zich dan verkeerd, fout is dom of abnormaal en kan men niet voelen wat de ander pijn doet en hoeveel.
Oordeel in de vorm van kritiek en minachting drukt Miller ook uit als het gaat om het inzicht van zijn moeder en ze haar verzuim erkent in dezelfde brief van 1998 voor hem een sensitieve moeder te zijn geweest. In een interview (Prosinger, 2013) zegt hij over het inzicht van zijn moeder dat ze “alles inszenierte.” En over de laatste brief die Alice Miller schreef aan haar zoon op de dag van haar dood die ze afsluit met de gevoelswoorden “Deine Mami” in plaats van met het gebruikelijke Mutter (In: Miller 2013, pp. 159-160), zegt Martin Miller “Das ist genauso verlogen wie alles andere” (Prosinger, 2013). Hij lijkt de woorden van zijn moeder niet te accepteren en te wantrouwen. Er klinkt spot en agressie in door en hij geeft geen blijk van respect en begrip voor de gedachten en gevoelens van Alice Miller.
Het is niet toevallig dat Miller deze uitspraken als ‘rigide’, ‘genauso verlogen’, ‘alles inszenierte’ gebruikt, omdat in de keuze van onze woorden emoties en gevoelens besloten liggen die verwijzen naar onze vroegste geschiedenis. Naar onbewuste, verdrongen en verloochende herinneringen, emoties en behoeften die we vroeg in ons leven ervaren hebben. Met onze woordkeuze kunnen we dus boodschappen communiceren zonder dat we ons daarvan bewust zijn die informatie geven over wat we hebben meegemaakt toen we nog heel klein waren. Deze vroege emoties en herinneringen (gevoelens) kunnen we in de taal en communicatie die iemand gebruikt en in zijn of haar gedrag signaleren en bevestigen (Van Berkum, 2011; Miller, 2004).
Bijvoorbeeld in therapeutische gesprekken met onze patiënten kunnen we woorden herkennen die verwijzen naar onbewuste emoties uit zijn of haar kindertijd waarvan het bestaan kan worden aangetoond en allang niet meer wordt betwist. LeDoux verwijst in dit verband naar de psychoanalyticus Howard Sevrin (LeDoux, 1998, p. 60) die zegt dat ‘we de woorden van patiënten in therapeutische sessies kunnen identificeren die gerelateerd zijn aan hun bewuste ervaring van een symptoom of aan het onderliggende conflict van het symptoom.’ LeDoux noemt ter verduidelijking dat ‘iemand zich dus volledig bewust kan zijn van een sociale fobie’, maar niet bewust weet wat de oorzaak van het probleem is.’
Probleemstelling en centrale vraag
Dat blijkt ook de situatie te zijn van Martin Miller die zijn woorden bewust heeft gekozen, maar niet weet wat de onderliggende emoties zijn. De taal die hij gebruikt is een vorm van disfunctionele en agressieve communicatie, omdat emoties niet zijn omgezet in bewust waargenomen gevoelens (Rosenberg, 2003; Miller, 2007). Een duidelijke aanwijzing voor oude, niet doorschouwde onderdrukte emoties uit de kindertijd van Martin Miller is de verloochening van zijn moeders waarheid waarmee hij meteen ook zijn eigen waarheid ontkent van wat hem als klein kind is aangedaan.
Dit zijn voor mij signalen die nadere beschouwing behoeven, omdat het mogelijk is dat onderdrukte, authentieke emoties en behoeften uit de geschiedenis van de auteur die niet voor het bewustzijn toegankelijk zijn gemaakt het fundament vormen voor zijn ware drijfveren een boek te schrijven, eerst na de dood van zijn moeder. Het is mijn veronderstelling dat in de unieke manier waarop Martin Miller taal gebruikt hij zijn persoonlijke waarheid onthult en niet beleefde herinneringen en emoties aan het licht kunnen worden gebracht. In deze paper zal ik proberen de vraag te beantwoorden ‘Wat zijn de ware motieven van Martin Miller een boek te schrijven?’
Betekenis van deze paper
Antwoord op de vraag wat de beweegredenen zijn van Martin Miller is belangrijk omdat verloochende drijfveren uit de geschiedenis van de schrijver voor verwarring kunnen zorgen bij mensen die proberen uit hun vroegkinderlijke verwarring te komen. De werkelijkheid blijft door ontkenning verborgen en men ziet dan niet meer hoe emotionele tekortkomingen uit de vroege jeugd van doorslaggevende betekenis zijn op het huidige leven. Kennis over de werking van psychologische mechanismen is evenwel een voorwaarde voor een mens die ervoor kiest vrij van de leugens en bedrog uit zijn kindertijd met zijn[2] gevoelens om te gaan en de angst voor zijn ouders uit de kinderjaren wil overwinnen.
Ook voor de psychotherapeutische praktijk kan inzicht in de beweegredenen van de zoon van Alice Miller een waardevolle bijdrage leveren vroege emotionele verwondingen van de patiënt beter te verstaan en om manieren te vinden ter bevrijding van verdrongen en onderdrukte emoties en gevoelens. Want als onderdrukte emoties niet bevrijd worden uit de verdringing ontstaat er geen vermogen tot inzicht, compassie en empathie en blijft het denkvermogen gestremd. De eigen ontwikkelingskansen en emotionele rijping blijven liggen. Een mens blijft dan in verwarring gevangen en gevoelens uit de kindertijd blijven in het lichaam onderdrukt.
Deze onderdrukking van vitale emoties veroorzaakt spanning, stress, die schade kan toebrengen aan de gezondheid, omdat ons immuunsysteem onlosmakelijk onder invloed staat van onze emoties. Onderdrukken we onze emoties, vooral woede, dan onderdrukken we ook ons immuunsysteem met gevaar voor allerlei symptomen. Wetenschappers uit de kinderontwikkeling zijn het erover eens dat onze gezondheid bepaald wordt door wat we in onze eerste levensjaren hebben meegemaakt (Gunnar, 2015).
Niet in de laatste plaats is opheldering van de drijfveren van Miller van belang omdat Alice Miller als een autoriteit geldt op het gebied van kindermishandeling. Velen vonden en vinden troost en erkenning voor hun lijden als kind in haar 13 boeken en website die nog steeds voor iedereen toegankelijk is. Beantwoording van de vraag naar de ware motieven in deze studie kan bijdragen de integriteit van Alice Miller te bevestigen.
.... Dit is een niet afgemaakt concept inleiding en ik denk niet dat de paper tot een afronding zal komen aangezien ik de motivatie daarvoor ontbeer en niet meer de behoefte voel aan te tonen dat Martin Miller geen verantwoordelijkheid heeft genomen voor zijn vroegkinderlijke gevoelens en daarover te reflecteren hetgeen een waardevolle bijdrage had kunnen leveren aan het werk van Alice Miller.
Tags:
