Deze tekening maakte ik op een avond aan tafel toen ik vijf jaar oud was. Het is een tekening uit een serie van zeven en de enige tekeningen die ik van mezelf heb. Met het beeld vertel ik in welke wereld ik als kind heb geleefd. Wat de atmosfeer was om mij heen. Hoe ongevoelig, koud en agressief mijn ouders waren voor mij en er geen beschutting was.
Het tafereel laat twee elfjes zien en een bloem. Het elfje op de bloem is het denkbeeldige vriendinnetje van het andere elfje dat ik zelf was.[1] Met het denkbeeldige elfje durfde ik me te uiten en verzweeg ik niet wat er in het gezin gebeurde en hoe ik me daarover voelde. Hiermee probeerde het kind dat ik was iets van het oorspronkelijke gevoel van samen en niet alleen te ervaren. De elfjes zijn samen verdrietig want samen verdrietig is niet alleen verdrietig.
Met het beeld bracht ik mijn eenzaamheid en isolatie tot uitdrukking waarin ik vroeger leefde. Het gebrek aan emotionele nabijheid en verbinding. Met de tekening wilde ik mijn ouders vertellen wat ik voelde en nodig had. Om me serieus te nemen en de ellende waarin ik verkeerde te stoppen. Het geheel laat een hoge lijdensdruk zien.
Het kind vliegt in de lucht net als een elfje dat niet bestaat, omdat het geen basis heeft van eigen gevoelens. Want van mijn eigen gevoelens mocht ik niets ontwikkelen dat me grond kon geven. De bloem, een Venus Schoen, in het midden getekend is het symbool van liefde. Ik kan zien dat ik me daarvoor heb ingespannen door binnen de lijnen te kleuren. Deze bloem met de drie bloembladen -vader, moeder en het kind- geeft niet alleen de behoefte aan en het verlangen van het kind naar samen, nabijheid en verbondenheid, maar creëerde het kind ook een illusie van liefde van haar vader.
Want een kind kan niet zonder de illusie leven dat zijn ouders van hem houden, omdat de pijn van de waarheid voor het kind ondraaglijk is. Met de bloem probeerde ik mijn vaders aandacht en bewondering te krijgen, zijn liefde. Want als ik ook van de bloem zou houden, net als hij, dan hield hij ook van mij. Vader was bloemist en voor orchideeën had hij een soort eerbied en respect. Met de bloem creëerde het kind een illusie van liefde omdat bewondering nog geen liefde is. Liefde is dat het kind respect krijgt, begrip, dat het serieus genomen wordt en ingegaan op zijn behoeften. Dat alles heb ik nooit gekregen.
Het vriendinnetje staat op een bloemblad en dat heeft de betekenis dat het liefde waardig is. Ook met het krulhaar van aaneengesloten lijnen vertelt het kind dat het andere elfje liefde waardig is maar zij zelf niet. Het haar van het kind dat ik was is kris kras met onderbroken lijnen getekend. Want het meisje voelde zich innerlijk niet met zichzelf verbonden. Het heeft zichzelf rechts van de bloem gepositioneerd. Waarmee ze tot uitdrukking wil brengen dat zij de liefde van haar ouders niet waardig is en zich niet geaccepteerd voelt in het gezin.
Met de kleur rood vertel ik over mijn boosheid en woede over de onthouding van liefde (de bloem). Die woede is zo groot dat ik het belangrijkste deel van het lichaam, het hoofd met daarin de hersenen en de meeste zintuigen, rood gekleurd heb. Niet alleen vertelt het kind met de rode kleur van het hoofd en de zintuigen dat haar woede groot was, maar ook dat die woede levend was en het onrecht bewust werd waargenomen. Woede die ook aan het krassen is af te lezen. Met het krassend tekenen vertelt het meisje over haar geschiedenis van opgekropte emoties. Met groen, de mengvorm van de kleuren geel en blauw, vertelde ik over mijn verlangen en hoop op liefde (geel) en over het diepe verdriet (blauw) dat ik voelde niet te zijn waargenomen.
Toen ik met mijn verhaal klaar was zette mijn vader, die ook aan de tafel zat, op de achterkant 'Liliane, twee elfjes' en dat was dat. Als hij het kind gevraagd had, of mijn moeder die er later bij kwam zitten, 'ik zie dat de elfjes verdrietig zijn. Wat is er toch gebeurd...?' het kind hen nog een kans gegeven zou hebben het goed te doen. Maar de emotionele blindheid van mijn ouders die het gevolg was van een onderdrukking van gevoelens en herinneringen uit hun eigen kindertijd verhinderde hen de taal van het kind te verstaan die in de tekening helder en duidelijk is. Aan hen was ik uitgeleverd.
Dit beeld laat de waarheid zien over mijn kindertijd. Het is een expressie van hulpeloosheid en maakt duidelijk wat er in het gezin gebeurde. Het laat elk detail zien van de brutaliteit die het kind thuis ervaarde. Een kindertijd zonder liefde en zonder dat er openlijke uitwisseling mogelijk was van gevoelens, behoeften en verlangens. Mijn emoties en gevoelens moest ik in mezelf onderdrukken, dissociëren en verdringen en mijn behoeften ontkennen. En het is een lange weg geweest dat kind in mij serieus te nemen, te verstaan en het waarlijk lief te hebben.
[1] Sommige websites voor opvoedadvies schrijven dat het hebben van een denkbeeldig vriendje experimenteren is met de eigen fantasie en geen reden tot zorgen. Deze verblinding bij ‘deskundigen’ heeft iets te maken met de eigen afsluiting voor het lijden in de eigen kindertijd en de idealisering van de ouders.
Tags:
