Iedereen leek vandaag, na de aanslag in Parijs, waarbij op koelbloedige wijze zeker 12 mensen van de redactie van het weekblad Charlie Hebdo de dood vonden, ontdaan, geschokt en met smart vervuld. Ook ik voelde me verdrietig omdat ik opnieuw, met de rouw van 298 slachtoffers van de MH17 nog in mijn hoofd, de gewelddadige effecten zag en hoorde in de media van een gewelddadige omgang met kleine kinderen. Maar hoe gruwelijk de gebeurtenis in Parijs ook is, ik verwacht niet dat in de media men zich de cruciale vraag zal stellen waar de behoefte zich te wreken ‘uit naam van de profeet’ vandaan komt en we werkelijk aan preventie van geweld kunnen doen. Want waar leert een mens wreedheid? Waar iedereen die leert in graden van ernst: In het gezin! In een periode waarin het menselijk brein zich structureert en dus uiterst kwetsbaar is voor gebrek aan empathie: de eerste jaren van het leven. Het gezin waar een klein kind moet gehoorzamen met slaag en vernedering aan het brutale gedrag van zijn ouders. Want een kind dat met vriendelijkheid, respect en met empathie benaderd is zal later niet in staat zijn een ander te verwonden, omdat hij een voelend mens is die in nauw contact is blijven staan met zijn authentieke gevoelens.
Maar een kind dat zijn woede over de wrede behandeling die hij krijgt moet onderdrukken en deze onderdrukte woede zich consolideert, omdat hij geen wetende getuige heeft waar hij de ervaring bij kan hebben van empathie, raakt de woede los van het object waar die bij hoort: de ouders. Jarenlange opgekropte, nooit bewust beleefde woede en haat vindt zijn ontlading dan op zondebokken. Deze haat werd de medewerkers van de redactie van het Franse tijdschrift en de passagiers van de MH17 noodlottig.
Dat is een heel eenvoudige waarheid, maar waarom wil men niet weten hoe gevaarlijk dit is en waarom zwijgt men hierover in de media? Dan moeten zij ook hun eigen ouders ter discussie stellen en hen niet langer sparen en idealiseren. Angst voor de waarheid verhindert blijkbaar het eigen leed serieus te nemen dat doet beseffen hoe diep dat gaat waar wij ooit onder te lijden hadden. Dan kunnen we het kind in de dader verstaan wat beslist nodig is om geweld te kunnen voorkomen in onze maatschappij. Waar ik de daden op geen enkele manier mee goed praat. Maar alleen door het kind te verstaan in ons zelf en de ander kunnen we wreedheid voorkomen. We kunnen dan beter begrijpen dat het in de profeet is waar de daders hun vader zien en op het niveau van het individu het kind dat wraak neemt voor de wreedheid van zijn ouders. De uitlaatklep voor de haat zien we bijvoorbeeld in het antisemitisme, moslimhaat of het aansluiten bij een terroristische organisatie.
Als we de wortels niet willen begrijpen van een jongere die zich aan wil sluiten bij een Islamitische Staat omdat hij zich herkend voelt als hij nergens ooit in zijn (kind)gevoelens verstaan is kunnen we de wereld niet veiliger maken. Zolang haat onbewust is en gericht blijft op vervangende personen, dus zondebokken, kan genezing van de wonden uit de kinderjaren niet genezen. Maar naarmate er meer begrip komt voor het verband tussen de misdaad en de ervaringen in de vroegste jeugd kunnen we de ensceneringen van het trauma beter begrijpen uit de details van de kindertijd. Dan hoeven we geen verhullende, emotioneel afstandelijke, woorden meer te gebruiken zoals IS, Jihad, terrorisme, extremisme enzovoort, maar de dingen gewoon bij de naam noemen. Dat het een aanslag is uit de wraakzucht van het kleine kind dat moest zwijgen wanneer hij mishandeld en verwaarloosd werd.
In elk gesprek na een droevige gebeurtenis zoals deze, zal dan aan de orde komen dat het kind geen container is waar je al je affectieve afval in kunt achterlaten, omdat dit ernstige gevolgen heeft voor veiligheid en vrede. We kunnen dan bijvoorbeeld programma’s ontwikkelen waarbij zwangere vrouwen georganiseerd huisbezoek krijgen tot aan het vijfde levensjaar van het kind om de ouders empathisch ouderschap aan te leren. En op scholen Verbindend Communiceren tot een hoofdvak maken waar het kind al heel vroeg leert hoe het op een verbindende, empathische manier, met respect voor zichzelf en de ander, zijn conflicten kan oplossen. Pas wanneer jonge ouders begrijpen dat verantwoordelijkheid voor een kind niet betekent dat dit recht geeft op het misbruiken van macht kunnen zij leren van hun kinderen. De enige oplossing die echt helpt deze vreselijke vergeldingsdwang te voorkomen komt van het begrijpen van de dynamiek van kindermisbruik.
http://www.alice-miller.com/en/what-is-hatred/
Tags:
